Dünyanın bir çox ölkəsində olduğu kimi, Avstriyada da gənclər üçün yüksək səviyyəli təhsil almaq arzusunun gerçəkləşməsi artıq daha əlçatan və realdır. Xüsusilə “imtahansız” – yəni əlavə qəbul imtahanı vermədən universitetə qəbul olmaq Avstriyanın bəzi universitetlərində mümkündür və bu, son illər Azərbaycanlı gənclər arasında böyük maraq doğurur. Bəs bu, necə mümkündür? Hansı proqramlar imtahansız qəbul imkanı yaradır? Sənədləşmə prosesi necədir və nələrə diqqət yetirmək lazımdır?
Avstriyada Təhsil Sistemi: İmtahansız Qəbulun Əsasları
Avstriya ali təhsil sistemi tələbəyönümlü və şəffaf qəbul qaydaları ilə seçilir. Əksər dövlət universitetlərində, xüsusilə sosial və humanitar ixtisaslarda əlavə qəbul imtahanı tələb olunmur. Bu, Azərbaycanın bir çox gənci üçün əsl fürsət deməkdir. İmtahansız təhsil əsasən aşağıdakı hallarda mümkündür:
- Orta təhsil attestatı və ya bakalavr diplomu olan abituriyentlər;
- Azərbaycan Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DIM) balı və ya sadəcə orta məktəb məzunu olanlar;
- Müvafiq dil sertifikatı (alman dili üçün ÖSD, ingilis dili üçün IELTS/TOEFL) təqdim edə bilənlər.
Bəzi universitetlər yalnız sənədlər əsasında qəbul prosedurunu həyata keçirir və heç bir əlavə qəbul imtahanı keçirmir.
İmtahansız Qəbul Mümkün olan İxtisaslar və Universitetlər
Avstriyada imtahansız qəbul imkanı olan əsas universitetlərə aşağıdakılar daxildir:
- Vyana Universiteti (Universität Wien)
- Qrats Universiteti (Karl-Franzens-Universität Graz)
- Zalsburq Universiteti (Universität Salzburg)
- Innsbruck Universiteti (Universität Innsbruck)
Ən çox imtahansız qəbul olan sahələr isə bunlardır:
- İqtisadiyyat və menecment
- Dil və ədəbiyyat
- Psixologiya və sosiologiya
- Sosioloji və sosial elmlər
- Beynəlxalq münasibətlər
- Turizm və otelçilik
- Kompüter elmləri (bəzən əlavə müsahibə tələb oluna bilər)
- Müəllimlik ixtisasları (bəzən əlavə hazırlıq ili olur)
Texniki və tibb ixtisaslarında isə əlavə test və ya müsahibə ola bilər, amma sosial-humanitar istiqamətdə qəbul çox hallarda yalnız sənədlərlə həyata keçirilir.
İmtahansız Qəbul Prosesi: Addım-Addım Bələdçi
Universitet və İxtisas Seçimi
Əvvəlcə hansı şəhərdə, hansı universitetdə və hansı ixtisasda oxumaq istədiyinizi müəyyənləşdirin. Avstriyada dövlət universitetlərinin böyük əksəriyyəti imtahansız qəbul təklif edir, lakin proqramların tələbləri bir-birindən fərqli ola bilər.
Sənədlərin Hazırlanması
Əsas sənədlər aşağıdakılardır:
- Orta məktəb attestatı və ya bakalavr diplomu (tərcümə və təsdiqlə);
- Xarici pasport;
- Dil biliyi sertifikatı (alman dili üçün ÖSD/B2, ingilis dili üçün IELTS və ya TOEFL);
- CV və motivasiya məktubu (universitetə və ixtisasa marağınızı izah edən məktub);
- Bəzən tövsiyə məktubu və ya əlavə sənədlər.
Onlayn Müraciət
Hər universitetin öz onlayn müraciət sistemi var. Orada qeydiyyatdan keçərək, bütün sənədləri elektron formada yükləyirsiniz.
Sənədlərin Qiymətləndirilməsi
Universitetin qəbul komissiyası təqdim etdiyiniz sənədləri yoxlayır və uyğun hesab etdikdə, sizə qəbul məktubu göndərilir.
Qəbul və Qeydiyyat
Qəbul məktubu aldıqdan sonra, qeydiyyat və viza prosedurlarına başlayırsınız. Avstriyada tələbə vizası üçün konsulluğa müraciət edirsiniz və universitetə qeydiyyat üçün tələb olunan ödənişi həyata keçirirsiniz.

İmtahansız Qəbulun Üstünlükləri və Real Faydaları
- Daha az stress və rəqabət: Əlavə qəbul imtahanı olmadığı üçün yalnız attestat və dil sertifikatı ilə rahat qəbul olmaq mümkündür.
- Şəffaf və asan prosedur: Sənədlər əsasdır, heç bir gizli şərt və ya rüşvət yoxdur.
- Təhsil haqqı münasibdir: Dövlət universitetlərində təhsil haqqı illik 700-1500 avro arası dəyişir. Bəzi hallarda, Avstriyada təhsil pulsuz da ola bilər.
- Beynəlxalq tanınma: Avstriya diplomları Avropa və bir çox ölkədə rəsmi şəkildə tanınır.
- Tələbə həyatı və karyera imkanları: Oxuyarkən işləmək, təcrübə toplamaq, Avropa ölkələrinə səyahət və müxtəlif layihələrdə iştirak etmək imkanınız olur.
İmtahansız Təhsil üçün Dil Tələbi
Avstriya universitetlərinin böyük əksəriyyətində tədris dili almandır. Buna görə, ən azı B2 səviyyəsində alman dili biliyiniz və bunu təsdiqləyən ÖSD və ya başqa beynəlxalq sertifikatınız olmalıdır. İngilis dilli proqramlarda isə IELTS və ya TOEFL tələb olunur. Bəzən universitetlər “dil hazırlıq ili” təklif edir və orada alman dili öyrənərək əsas təhsilə başlayırsınız.
Kimlər Üçün İmtahansız Qəbul İmkanı Uyğundur?
- Orta məktəb və ya bakalavr məzunları;
- Güclü akademik göstəricilərə malik gənclər;
- Dil biliklərini rəsmi şəkildə təsdiqləyə bilənlər;
- Özünə güvənən və müstəqil yaşamağa hazır olanlar.
Əgər siz bu kateqoriyalara aidsinizsə, əlavə imtahan və stres olmadan Avstriyada təhsil ala bilərsiniz.
Sənədlərin Hazırlanmasında Nələrə Diqqət Etmək Lazımdır?
- Attestat və ya diplom mütləq notarial qaydada tərcümə və təsdiqlənməlidir.
- Sənədlərin hazırlanması və göndərilməsi üçün ən az 3-4 ay vaxt ayırmaq lazımdır.
- Motivasiya məktubunda universitet və ixtisasa olan marağınızı, məqsədinizi, gələcək planlarınızı aydın yazın.
- CV-də həm təhsil, həm də əlavə fəaliyyətlər, könüllülük, dil bilikləri və s. barədə geniş məlumat verin.
Avstriyada Tələbə Vizası Almaq
Qəbul məktubu aldıqdan sonra Avstriya səfirliyinə tələbə vizası üçün müraciət edilməlidir. Burada əsas şərt – tələbə kimi gələcəyinizi, təhsil və yaşayış xərclərinizi ödəyə biləcəyinizi maliyyə baxımından təsdiq etməkdir. Aylıq ortalama 600-900 avro hesabda göstərmək tələb olunur. Eyni zamanda, sağlamlıq sığortası və yaşayış yeriniz barədə məlumat təqdim etmək lazımdır.
Tələbə Həyatı və İmtahansız Qəbulun Real Təcrübəsi
Avstriyada tələbə olmaq təkcə oxumaq deyil, həm də yeni dostluqlar, fərqli mədəniyyətlər, peşəkar şəbəkə və fərdi inkişaf deməkdir. Universitetlərdə çoxlu beynəlxalq tələbə var, bir çox proqramlarda isə qrup layihələri, könüllülük və iş imkanları da təqdim edilir. Tələbələr asudə vaxtlarını universitet klublarında, idman mərkəzlərində və şəhərin mədəni tədbirlərində dəyərləndirirlər.
İmtahansız Qəbulda Hansı Çətinliklər Ola bilər?
- Dil baryeri: Alman və ya ingilis dili yaxşı bilmirsinizsə, çətinlik çəkə bilərsiniz.
- Yerlər məhdud ola bilər: Bəzi ixtisaslar üzrə kontingent tez dolur.
- Sənədlərdə səhvlər: Attestatda, diplomda və ya digər sənədlərdə problem olsa, müraciət qəbul olunmaya bilər.
Amma vaxtında və düzgün hazırlıqla bütün bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmək mümkündür.
Real Təcrübələr: Azərbaycanlı Gənclər Nə Deyir?
Son illər Avstriyada imtahansız qəbuldan istifadə edən yüzlərlə Azərbaycanlı tələbə var. Onların əksəriyyəti sosial elmlər, menecment, iqtisadiyyat, müəllimlik və s. kimi sahələrdə oxuyurlar. Əksəriyyətin fikrincə, imtahansız qəbul prosesi olduqca şəffaf və rahatdır. Onlar qeyd edirlər ki, əsas məsələ sənədləri düzgün hazırlamaq və dil səviyyəsini təsdiq etməkdir.
Avstriyada imtahansız təhsil almaq hər bir gənc üçün real və əlçatan bir fürsətdir. Bu yolla qəbul olmaq üçün əsas şərt – güclü akademik göstəricilər, dil biliyi və sənədlərin düzgün hazırlanmasıdır. Avstriya diplomu yalnız Avropa deyil, bütün dünyada tanınır, buradakı tələbə həyatı isə şəxsi və peşəkar inkişaf üçün geniş imkanlar açır. Əgər siz də gələcəyinizi Avropada qurmaq istəyirsinizsə, imtahansız Avstriyada təhsil sizin üçün əla seçim ola bilər.
Ən çox verilən suallar
Əsasən dövlət universitetləri, o cümlədən Vyana, Qrats, Zalsburq və Innsbruck universitetləri imtahansız qəbul təklif edir.
Orta məktəb attestatı və ya bakalavr diplomu, dil biliyi sertifikatı və digər əsas sənədlər lazımdır.
Əksər humanitar və sosial proqramlarda var. Ancaq tibb və mühəndislikdə əlavə test və müsahibə ola bilər.
Dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı 700-1500 avro arasıdır. Yaşayış xərcləri isə aylıq 600-900 avro təşkil edir.
Əksər proqramlarda alman dili B2 və ya C1 səviyyəsində, ingilis dilli proqramlarda isə IELTS və ya TOEFL sertifikatı lazımdır.
Əgər sənədlər qaydasındadırsa, qəbul məktubu və maliyyə təminatınız varsa, viza almaq nisbətən asandır.
Bəli, Azərbaycan attestatı və diplomu notarial təsdiqlə və tərcümə ilə Avstriyada tanınır.
Rəsmi yaş məhdudiyyəti yoxdur, amma bəzi proqramlarda gənc yaşlı tələbələrə üstünlük verilir.
Bəli, tələbələrə qanuni olaraq işləmək icazəsi verilir.
Adətən, qış semestri üçün aprel-avqust, yay semestri üçün isə noyabr-yanvar aylarında sənədlər qəbul olunur.