Son illərdə Çində təhsil almaq istəyən xarici tələbələr üçün qəbul prosesi getdikcə beynəlxalq standartlara yaxınlaşır. Azərbaycanlı gənclər arasında isə həm SAT imtahanı, həm də DİM (Dövlət İmtahan Mərkəzi) nəticələri ilə Çin universitetlərinə qəbul tendensiyası getdikcə populyarlaşır. Xüsusilə SAT – beynəlxalq səviyyədə tanınan standartlaşdırılmış imtahan – artıq Çinin ən nüfuzlu universitetlərində rəsmi qəbul kriteriyası kimi təsdiqlənir. Bu dəyişikliklər xarici, o cümlədən azərbaycanlı abituriyentlərə daha geniş və çevik təhsil imkanları yaradır.
Hazırda Çin universitetləri, əsasən bakalavr pilləsi üzrə, həm DİM, həm də SAT nəticələrini rəsmən qəbul edir. Hər iki imtahanın özünəməxsus üstünlükləri və seçilən proqramlar üzrə fərqli tələbləri mövcuddur.
SAT İmtahanı ilə Çində Təhsil: Üstünlüklər və Proses
SAT İmtahanının Rolu və Qiymətləndirilməsi
SAT imtahanı (Scholastic Assessment Test) ABŞ-da yaranmış, lakin indi dünya miqyasında tanınan qəbul imtahanıdır. SAT, əsasən riyaziyyat və oxu-yazı bacarıqlarını ölçür və ingilis dilində keçirilir. SAT nəticələri, xüsusilə Çin universitetlərinin ingilis dilli bakalavr proqramlarında və elmi-texniki fakültələrdə qəbul zamanı üstünlük yaradır.
- Beynəlxalq etibarlılıq: SAT nəticəsi ABŞ, Kanada, Avropa və Asiya ölkələrinin çoxunda qəbul olunur. Bu səbəbdən Çin universitetlərinə müraciət edən tələbələr əlavə olaraq digər ölkələrə də paralel müraciət edə bilərlər.
- Çin universitetlərində prioritet: Xüsusən top universitetlər (Pekin, Fudan, Şanxay Jiao Tong, Zhejiang və s.) ingilis dilində olan proqramlar üçün SAT tələb edir və minimum bal səviyyəsi müəyyən edir (adətən 1200–1400 arası).
- Əlavə təqaüd imkanları: Yüksək SAT balı olan tələbələr əlavə təqaüd proqramlarına müraciət edə bilirlər.
SAT ilə Qəbul Prosesi
- Online ərizə və sənədlər: Universitetlərin rəsmi onlayn platformalarında ərizə, orta məktəb attestatı, transkript, SAT nəticəsi, motivasiya və tövsiyə məktubları yüklənir.
- Minimum bal tələbi: Hər universitetin və proqramın öz minimum SAT balı var.
- Dil bilikləri: Əksər hallarda əlavə olaraq IELTS və ya TOEFL nəticəsi də tələb olunur.
- Əlavə müsahibə: Bəzi universitetlər əlavə onlayn müsahibə və ya test də təşkil edir.
DİM Yolu ilə Çində Təhsil: Əlçatanlıq və Alternativlər
Azərbaycan Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DİM) nəticələri ilə Çin universitetlərinə qəbul ənənəvi və getdikcə daha çox istifadə olunan yoldur. DİM yolu ilə qəbulun əsas üstünlükləri:
- Milli təhsil sisteminə uyğunluq: Azərbaycan təhsil sistemi ilə oxuyan abituriyentlər üçün tanış və rahat formatdır.
- Birbaşa bakalavr qəbul imkanları: DİM nəticəsi olan tələbələr Çin universitetlərinə sənədlərini təqdim edə və əlavə beynəlxalq imtahan vermədən qəbul ola bilərlər (bəzən əlavə müsahibə istisna olmaqla).
- Yayğın proqram seçimi: DİM nəticəsi ilə əsasən yerli və regional universitetlərdə qəbul asandır; nüfuzlu proqramlar üçün isə əlavə meyarlar ola bilər.
- Çin hökumətinin dəstəyi: Son illərdə Çin universitetləri Azərbaycanla birgə əməkdaşlıq protokolları imzalayır, bu da DİM nəticəsinin rəsmi tanınmasını artırır.
SAT və DİM Yolu ilə Çində Təhsil – Əsas Fərqlər və Tələblər (2025)
| Qəbul Yolu | Sənədlər | Əsas İmtahan/Tələb | Minimum Bal | Əsas Fakültələr | Təqaüd İmkanı | Qəbul İmtahanı | Əlavə Dil Sertifikatı | Müsahibə |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SAT | Attestat, transkript, SAT nəticəsi, motivasiya, tövsiyə | SAT (1200-1400) | 1200+ | Tibb, mühəndislik, biznes, kompüter elmləri, iqtisadiyyat | Yüksək | Əlavə yox | IELTS/TOEFL | Bəzən |
| DİM | Attestat, transkript, DİM nəticəsi, motivasiya, tövsiyə | DİM (60-300 arası) | Universitetə görə | Tibb, mühəndislik, iqtisadiyyat, təbiət elmləri, humanitar | Orta | Əlavə yox (bəzən) | IELTS/TOEFL/HSK | Bəzən |
Ən Yeni Qaydalar və Dəyişikliklər (2025)
- Çoxproqramlı Qəbul: 2025-ci ildən etibarən bir sıra Çin universiteti həm DİM, həm də SAT nəticəsini paralel olaraq qəbul edir və tələbəyə proqram seçimi üçün əlavə üstünlük verir.
- İngilis Dilli Proqramlarda SAT Prioriteti: Xüsusən texnoloji və tibb sahəsində ingilis dilində təhsil almaq istəyənlər üçün SAT əsas qəbul meyarı olub.
- Dil Tələbləri Artırılıb: Bütün ingilisdilli proqramlarda əlavə IELTS/TOEFL (minimum 6.0/80) tələbi aktuallaşıb.
- Qəbul Balı və Təqaüd: SAT nəticəsi yüksək olanlar üçün Çin hökuməti və universitet təqaüdləri şansı artıb; DİM nəticəsi ilə daxil olanlar üçün isə dövlət proqramları və xüsusi kvotalar mövcuddur.
- Onlayn Müsahibə və Distant Qəbul: Bəzi universitetlərdə qəbul prosesinin bir hissəsi distant formada keçirilir və əlavə müsahibələr tətbiq edilir.
Çində SAT və DİM Yolu ilə Tələbə Həyatı və Tədris
- Fakültə və Proqramlar: Tibb, mühəndislik, kompüter elmləri, biznes, iqtisadiyyat, təbiət və humanitar elmlər ən çox seçilən sahələrdir.
- Tələbə həyatı: Xarici tələbələr üçün xüsusi dəstək proqramları, kampusda multikultural tədbirlər və dil hazırlığı kursları təşkil olunur.
- Akademik və Praktik İmkanlar: SAT yolu ilə qəbul olunanlar, xüsusən ingilis dilli proqramlarda, müasir laboratoriyalarda və elmi-tədqiqat mərkəzlərində işləmək imkanı əldə edir. DİM yolu ilə qəbul olunanlar isə əsasən yerli və regional proqramlara inteqrasiya olunur, lakin yüksək bal toplayanlar üçün də qapılar açıqdır.
- Karyera və Təcrübə: Hər iki qəbul yolu ilə məzun olanlar üçün Çin və beynəlxalq şirkətlərdə təcrübə proqramları, magistratura və rezidentura imkanları mövcuddur.
Praktiki Məsləhətlər
- SAT və DİM üçün paralel hazırlıq: Hər iki imtahana hazırlaşanlar üçün proqram seçimi və qəbul şansı artır.
- Dil biliyinə diqqət: IELTS və ya TOEFL balını qabaqcadan əldə etmək vacibdir.
- Fakültə və universitetin reytinqini yoxlayın: Akkreditasiyalı və beynəlxalq səviyyədə tanınan universitetlərə üstünlük verin.
- Təqaüd proqramlarını araşdırın: Qəbul sənədlərini vaxtında və düzgün təqdim etmək təqaüd şansını artırır.
2025-ci ildə Çində SAT və DİM yolu ilə təhsil almaq, həm akademik, həm də karyera baxımından tələbələr üçün çoxsaylı yeni imkanlar açır. SAT, xüsusilə ingilisdilli və beynəlxalq proqramlara qəbul üçün əsas qapı rolunu oynayır. DİM isə milli təhsil sistemi ilə rahat inteqrasiya və alternativ marşrut kimi qalır. Hər iki yolun üstünlükləri və tələbləri nəzərə alınmaqla, tələbələr öz məqsədlərinə uyğun proqramı və universiteti seçib uğurlu beynəlxalq karyera qura bilərlər.
Ən Çox Verilən Suallar
Pekin Universiteti, Fudan Universiteti, Şanxay Jiao Tong, Zhejiang və digər top universitetlər SAT nəticələrini rəsmi olaraq qəbul edir.
Bəli, DİM nəticəsi ilə bir çox Çin universitetinə bakalavr səviyyəsində qəbul olmaq mümkündür və bu yol hələ də geniş istifadə olunur.
Bəli, əksər universitetlərdə tələbələr hər iki nəticəni təqdim edə və qəbul şanslarını artıra bilərlər.
Top universitetlərdə minimum SAT balı adətən 1200–1350 arası olur, daha nüfuzlu proqramlar üçün isə 1400-dən yuxarı tələb oluna bilər.
Tibb, mühəndislik, iqtisadiyyat, kompüter elmləri, təbiət və humanitar sahələr üzrə proqramlara qəbul mümkündür.
Bəli, əksər proqramlar üçün IELTS və ya TOEFL nəticəsi də təqdim edilməlidir.
Yüksək SAT və DİM balı təqaüd üçün əsas üstünlük sayılır, bəzi proqramlarda əlavə müsahibə də tələb oluna bilər.
Onlar beynəlxalq tələbə proqramları, kampus tədbirləri və multikultural mühitdə tam hüquqlu tələbə kimi təhsil alırlar.
Adətən universitet ən yüksək nəticəni və ya proqramın profilinə uyğun olan imtahanı əsas götürür.
Əksər hallarda, attestat, transkript, motivasiya və tövsiyə məktubları, bəzən əlavə onlayn müsahibə tələb olunur.
