Xaricdə təhsil almaq bir çox gəncin xəyallarını bəzəyir. Lakin əksər ölkələrdə yüksək təhsil haqları bu arzunu gerçəkləşdirməyi çətinləşdirir. Avstriya bu baxımdan istisnadır. Avropanın ortasında yerləşən, yüksək keyfiyyətli ali təhsil sistemi və mədəni müxtəlifliyi ilə seçilən bu ölkə, tələbələrə olduqca sərfəli, bəzən isə tamamilə pulsuz təhsil imkanı təqdim edir. Bu, yalnız Avropa İttifaqı ölkələri üçün deyil, qeyri-Aİ vətəndaşları üçün də müəyyən şərtlərlə keçərlidir. Avstriyada təhsilin rəsmi dildə (alman) olması, təqaüd sisteminin inkişafı və dövlət universitetlərinin mövcudluğu, bu ölkəni həm akademik, həm də maddi baxımdan tələbələr üçün cəlbedici edir. Xüsusilə az büdcə ilə xaricdə təhsil almaq istəyənlər üçün Avstriya ideal istiqamətlərdən biridir.
Avstriyada Pulsuz Təhsilin Hüquqi Zəmni
Avstriya Konstitusiyası və Təhsil Qanunvericiliyinə əsasən, təhsil almaq hüququ hər kəs üçün təmin olunmalıdır. Bu prinsipə uyğun olaraq, ölkənin dövlət universitetləri Aİ vətəndaşlarından təhsil haqqı almır. Onlar yalnız minimal məbləğdə semestr rüsumu (təxminən 20-25 avro) ödəyirlər.
Qeyri-Aİ ölkələrinin tələbələri isə semestr üçün təxminən 726 avro təhsil haqqı ödəməlidirlər. Lakin burada xüsusi hallar mövcuddur: təqaüd qazanan tələbələr, müəyyən sosial və ya humanitar statusa sahib olan şəxslər, eləcə də akademik göstəriciləri yüksək olanlar bu ödənişdən tamamilə azad oluna bilirlər. Universitetlər bu qərarları öz daxili nizamnamələrinə əsasən verirlər.
Kimlər Avstriyada Pulsuz Təhsil Ala Bilər?
Bütün tələbələr Avstriyada təhsil haqqı ödəmək məcburiyyətində deyil. Aşağıdakı kateqoriyalara daxil olan tələbələr ödənişsiz və ya qismən ödənişli təhsildən yararlana bilirlər:
- Aİ və AİB (Avropa İqtisadi Bölgəsi) vətəndaşları
- Humanitar və ya qaçqın statusuna sahib olan şəxslər
- Avstriyada ailə üzvləri olan və yaşayış icazəsi olan tələbələr
- Avstriyanın dövlət və ya universitet təqaüd proqramını qazanan xarici tələbələr
- Akademik mübadilə proqramları (Erasmus+, CEEPUS və s.) çərçivəsində gələnlər
- Yüksək GPA ilə universitetə qəbul olunan və fərdi qərarla təhsil haqqından azad edilənlər
Bu imkanlar sayəsində Avstriyada həm bakalavr, həm magistr, həm də doktorantura səviyyəsində təhsil pulsuz və ya çox aşağı xərclərlə başa gələ bilər.
Alman Dilində Təhsil
Avstriyanın rəsmi dili alman dilidir və ölkədəki dövlət universitetlərinin əksəriyyəti təhsilini bu dildə aparır. Alman dilində olan proqramlara qəbul daha çox pulsuz təhsil üçün açıqdır. İngilis dilli proqramlarda təhsil haqqı daha yüksək ola bilər, çünki bu proqramlar daha çox beynəlxalq tələbələr üçün nəzərdə tutulur və tez-tez əlavə rüsumlarla müşayiət olunur.
Bu səbəblə, Avstriyada pulsuz təhsil almaq istəyənlərə alman dilini B2 və ya C1 səviyyəsində öyrənmək tövsiyə olunur. Bu dil səviyyəsini sübut etmək üçün ÖSD, Goethe, DSH və ya TestDaF sertifikatlarından biri tələb oluna bilər.
Təqaüdlə Pulsuz Təhsil İmkanı
Avstriyada təhsil haqqından azad olmaqla yanaşı, yaşamaq xərclərini də qarşılamaq istəyirsinizsə, təqaüd proqramlarına müraciət vacibdir. Aşağıdakı təqaüdlər ən məşhur olanlardır:
- ÖAD (Avstriya Akademik Mübadilə Xidməti): Həm təhsil haqqını qarşılayır, həm də aylıq 1050 avroya qədər yaşayış xərcləri üçün maliyyə yardımı edir.
- Ernst Mach Grant: Qeyri-Aİ ölkələrindən gələn tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur, xüsusilə elmi-tədqiqat yönümlü sahələrdə.
- Erasmus+ və CEEPUS: Avropadakı partnyor universitetlərlə əməkdaşlıq əsasında semestrlik və illik pulsuz təhsil və mobillik imkanı yaradır.
Bu təqaüdlərə müraciət edərkən tələbə motivasiya məktubu, akademik CV, diplom və transkript, dil sertifikatı və bəzi hallarda tövsiyə məktubu təqdim etməlidir.
Pulsuz Təhsil Üçün Ən Uyğun Universitetlər
Avstriyada bir çox dövlət universiteti təhsil haqqını ya ləğv edir, ya da minimumda saxlayır. Aşağıdakı universitetlərdə pulsuz və ya təqaüdlə təhsil imkanı daha genişdir:
- Universität Wien (Vyana Universiteti) – İnsani elmlər, hüquq və psixologiya üzrə geniş proqramlar
- TU Graz və TU Wien – Mühəndislik və texnologiya sahəsində ixtisaslar
- Universität Salzburg – Dillər, incəsənət və pedaqogika sahələrində proqramlar
- Universität Innsbruck – Təbii elmlər və beynəlxalq əlaqələr üzrə məşhur proqramlar
Bu universitetlərin veb saytlarında hər il payız və yaz qəbul tarixləri, təqaüd şərtləri və dil tələbləri açıqlanır.
Yaşayış və Digər Xərclər
Təhsil pulsuz olsa da, Avstriyada yaşamaq üçün tələbənin aylıq xərcləri orta hesabla 700–1000 avro arasında dəyişir. Bu məbləğə aşağıdakılar daxildir:
- Yataqxana və ya kirayə mənzil: 250–450 avro
- Yemək və ərzaq: 200–250 avro
- Nəqliyyat: 30–50 avro
- Sığorta, telefon, şəxsi xərclər: 100–200 avro
Təqaüd alan tələbələr bu xərcləri təqaüdlə qarşılaya bilər. Digər hallarda tələbənin aylıq maddi təminatını sənədlə sübut etməsi tələb olunur (təxminən 11.000 avro illik).
Avstriyada pulsuz təhsil real və mümkündür – sadəcə düzgün yol seçmək, təqaüdlərə vaxtında müraciət etmək və akademik nəticələri yüksək saxlamaq kifayətdir. Azərbaycanlı tələbələr üçün də bu imkanlar açıqdır. İstər bakalavr, istər magistr, istərsə də doktorantura səviyyəsində Avropa standartlarına uyğun, beynəlxalq tanınan diplom əldə etmək üçün Avstriya əla seçimdir.
Ən çox verilən suallar
Pulsuz və ya çox aşağı ödənişli təhsil əsasən Avropa İttifaqı vətəndaşlarına şamil olunur. Amma qeyri-Aİ ölkələrinin vətəndaşları da təqaüdlə və ya xüsusi hallarda bu fürsətdən yararlana bilər.
Bəli. Əgər tələbə dövlət və ya universitet təqaüdü qazanar, sosial vəziyyəti və ya akademik göstəriciləri nəzərə alınarsa, təhsil haqqından tam və ya qismən azad oluna bilər.
Əsasən alman dili tələb olunur. Alman dilində olan proqramlarda ÖSD, TestDaF və DSH sertifikatları qəbul edilir. İngilis dili proqramları üçün isə IELTS və ya TOEFL nəticəsi təqdim olunmalıdır.
Əsas təqaüdlər ÖAD, Erasmus+, Ernst Mach Grant və universitetlərin daxili təqaüdləridir. Bu proqramlar təhsil haqqını və yaşayış xərclərini qarşılaya bilər.
Bəli. Tələbə birliyi və semestr qeydiyyatı üçün 20–50 avro arasında nominal rüsumlar tələb olunur. Bu xərclər təhsil haqqına daxil deyil.
Bəli. Alman dilli proqramlar adətən daha çox dövlət dəstəyi alır və daha çox hallarda pulsuz təqdim olunur. İngilis dilli proqramlarda isə əlavə xərclər ola bilər.
Aylıq yaşayış xərcləri ortalama 700–1000 avro arasında dəyişir. Bu məbləğə kirayə, qida, nəqliyyat və şəxsi xərclər daxildir.
Müraciət zamanı motivasiya məktubu, akademik CV, dil sertifikatı, transkript və bəzən tövsiyə məktubu təqdim edilir. Seçim akademik göstəricilərə əsaslanır.
Bəli. Tələbə təhsilini bitirdikdən sonra 12 ay ərzində Avstriyada qalaraq iş axtara bilər. İş taparsa, oturum izni ala bilər.
Bəli. Avstriyada akkreditə olunmuş universitetlərdən alınan diplomlar TKTA (Təhsildə Keyfiyyət Təminat Agentliyi) tərəfindən nostrifikasiya olunur.
