İsveçrə uzun illərdir ki, dünyanın ən nüfuzlu və yüksək keyfiyyətli təhsil sistemi ilə seçilən ölkələrdən biridir. Burada universitetlər və ali məktəblər təkcə Avropada deyil, dünyada da tanınır, müxtəlif ölkələrdən gələn tələbələr üçün geniş imkanlar yaradır. Son illərdə Azərbaycan gəncləri arasında da İsveçrədə təhsil almaq arzusu daha çox yayılıb. İsveçrədə təhsil almağın müxtəlif yolları mövcuddur: bəziləri DIM balı, digərləri SAT imtahanı, bir hissə isə dövlət xətti ilə təhsil almağı düşünür. Hər bir yolun öz üstünlükləri, tələbləri və imkanları var.

İsveçrədə təhsil almağın motivasiyaları müxtəlifdir: kimsə yüksək səviyyəli elmi bilik və praktiki bacarıq əldə etmək, digəri beynəlxalq karyera imkanları qazanmaq, bəziləri isə multikultural mühitdə inkişaf etmək istəyir. İsveçrənin təhsil sistemi Avropa Birliyi və dünya universitet reytinqlərində yüksək mövqe tutur, burada alınan diplomlar isə bütün dünyada qəbul olunur. İsveçrə universitetlərinin əsas xüsusiyyəti onların innovativ tədris metodları, çoxşaxəli proqramlar və praktik yönümlü tədrisidir.

Təhsil xərcləri və qəbul qaydaları, tələb olunan sənədlər, dil tələbləri, təqaüd imkanları, yaşayış və tələbə həyatı ilə bağlı bütün suallar Azərbaycan abituriyentləri üçün daim aktuallığını qoruyur. 

İsveçrədə Təhsil Sisteminin Üstünlükləri və Xüsusiyyətləri

İsveçrədə ali təhsil sistemi yüksək səviyyəsi, müasir infrastruktur və çoxdilli təhsil mühiti ilə fərqlənir. Burada ingilis, alman, fransız və italyan dillərində tədris olunan proqramlar var. İsveçrə universitetləri fundamental elmlər, mühəndislik, iqtisadiyyat, tibb, turizm və digər sahələr üzrə geniş proqramlar təklif edir.

İsveçrədə təhsil almağın əsas üstünlükləri:

• Yüksək reytinqli universitetlər və elmi-tədqiqat institutları.

• Praktik yönümlü və innovativ proqramlar.

• Beynəlxalq tələbə mühiti və multikultural imkanlar.

• Qlobal karyera perspektivləri.

• Avropa Birliyi ölkələrində tanınan diplomlar və akademik kredit sistemi.

Təhsil müddəti bakalavr üçün 3 il, magistr üçün 1,5-2 il, doktorantura üçün isə 3-4 il təşkil edir. Tədris prosesi əsasən praktiki yönümlüdür, tələbələr elmi-tədqiqat işlərində aktiv iştirak edir, müxtəlif layihələrdə və staj proqramlarında biliklərini tətbiq etmək imkanı qazanırlar.

DIM Balı ilə İsveçrədə Təhsil

DIM balı ilə İsveçrədə təhsil almaq əsasən birbaşa mümkün deyil, çünki İsveçrə universitetlərinin əksəriyyəti Azərbaycanın Dövlət İmtahan Mərkəzinin (DIM) nəticələrini rəsmi qəbul etmir. Lakin bəzi istisnalar və fərdi yanaşmalar mövcuddur. İsveçrənin bir sıra universitetləri və ali məktəbləri beynəlxalq tələbələr üçün müraciət zamanı təhsil sənədlərinə və orta məktəb diplomuna baxır, amma bu sənədlər birbaşa qəbul üçün kifayət etmir. Burada əsas rol oynayan meyarlar aşağıdakılardır:

• Orta məktəb və ya kolleci bitirmə haqqında attestat.

• DIM balı rəsmi şəkildə təsdiqlənmiş transkript şəklində.

• İngilis, alman və ya fransız dili üzrə rəsmi beynəlxalq sertifikat (TOEFL, IELTS və s.).

• Motivasiya məktubu və bəzən müəllim tövsiyə məktubu.

Bəzi hallarda DIM balı əlavə məlumat kimi təqdim oluna bilər, amma qərar universitetlərin daxili qəbul komissiyalarına aiddir. Qeyd etmək lazımdır ki, İsveçrədə bəzi texniki və tətbiqi elmlər universitetləri (məsələn, Züricher Hochschule für Angewandte Wissenschaften – ZHAW və ya ETH Zurich) yalnız beynəlxalq səviyyəli imtahan nəticələrini (SAT, A-levels və ya IB) əsas qəbul meyarı kimi götürürlər.

DIM balı ilə qəbul olmağa çalışan tələbələr əsasən aşağıdakı addımları yerinə yetirməlidir:

• Orta məktəb attestatını və transkriptini beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırmaq.

• Dil biliyini rəsmi beynəlxalq sertifikatla təsdiq etmək.

• Universitetin qəbul komissiyası ilə birbaşa əlaqə saxlayıb, fərdi şəkildə müraciət prosedurunu öyrənmək.

Yekunda, DIM balı İsveçrədə təhsil almaq üçün birbaşa əsas qəbul meyarı olmasa da, bəzi universitetlər fərdi yanaşma tətbiq edə bilər. Buna görə də, hər bir universitetin rəsmi saytına daxil olub, qəbul şərtləri ilə ətraflı tanış olmaq tövsiyə edilir.

 

 

SAT İmtahanı ilə İsveçrədə Təhsil: Qəbul Qaydaları və Faydaları

SAT imtahanı əsasən ABŞ universitetlərinə qəbul üçün nəzərdə tutulmuş beynəlxalq standartlaşdırılmış testdir. Lakin son illərdə Avropanın bir çox ölkələrində, o cümlədən İsveçrədə də bəzi ali təhsil müəssisələri SAT nəticələrini qəbul edir. Bu imkan xüsusilə ABŞ modelinə yaxın tədris proqramı olan beynəlxalq universitetlərdə və ya biznes, iqtisadiyyat, texnologiya ixtisaslarında daha çox rast gəlinir.

SAT imtahanı ilə İsveçrədə təhsil almaq üçün aşağıdakı mərhələlər mövcuddur:

• SAT (Scholastic Assessment Test) nəticəsinin təqdim edilməsi (yaxşı nəticə – rəqabət üçün üstünlükdür).

• İngilis dili üzrə TOEFL və ya IELTS sertifikatlarının olması (əgər təhsil proqramı ingilis dilindədirsə).

• Orta məktəb və ya kolleci bitirmə haqqında attestat.

• Motivasiya məktubu və bəzi hallarda tövsiyə məktubu.

SAT imtahanı ilə qəbul prosesi əsasən bakalavr pilləsi üçün keçərlidir və daha çox biznes, iqtisadiyyat, menecment, informasiya texnologiyaları və texniki sahələrdə rast gəlinir. Məsələn, Webster University Geneva, Franklin University Switzerland kimi universitetlər beynəlxalq tələbələrdən SAT nəticəsi tələb edə bilər.

SAT imtahanı ilə təhsil almağın üstünlükləri:

• Qlobal səviyyədə tanınan nəticədir və bir çox ali məktəbdə qəbul şansını artırır.

• Tələbənin analitik və riyazi biliklərini obyektiv şəkildə göstərir.

• Yüksək bal toplayan tələbələr üçün təqaüd və güzəşt imkanları daha geniş olur.

SAT nəticələrinin İsveçrə universitetlərinə qəbul üçün təsir dairəsi universitetdən-universitetə dəyişə bilər. Ona görə də, seçilən universitetin qəbul qaydalarını diqqətlə araşdırmaq və lazım olan bütün sənədləri əvvəlcədən toplamaq tövsiyə olunur.

Dövlət Xətti ilə İsveçrədə Təhsil: Kimlər Müraciət edə bilər və Proses Necədir?

Azərbaycan Respublikasında təhsil alan tələbələr üçün dövlət xətti ilə xaricdə təhsil proqramı (məsələn, “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” və sonrakı illərdə elan olunan proqramlar) böyük maraq doğurur. Bu proqramlar çərçivəsində İsveçrə də prioritet ölkələr sırasındadır.

Dövlət xətti ilə İsveçrədə təhsil almağın əsas mərhələləri belədir:

• Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin elan etdiyi müsabiqəyə sənədlərin təqdim edilməsi.

• Daxili müsabiqədən uğurla keçdikdən sonra xarici universitetə qəbul sənədinin təqdim olunması.

• Akademik göstəricilər (DIM balı, universitet GPA və s.), motivasiya məktubu və sosial aktivlik haqqında arayışların təqdim edilməsi.

• Dövlət tərəfindən təhsil haqqı, yaşayış və digər əsas xərclər üçün maliyyə dəstəyi ayrılır.

Dövlət xətti ilə təhsil almaq üçün aşağıdakılar tələb olunur:

• Azərbaycan vətəndaşı olmaq.

• Yüksək akademik göstəricilərə malik olmaq (DIM balı və ya universitet GPA).

• Xarici dil biliklərini təsdiq edən beynəlxalq sertifikat.

• Seçilən ixtisasın dövlət proqramı üzrə prioritet sahələr siyahısında olması.

• Motivasiya və tövsiyə məktubları.

Dövlət xətti ilə İsveçrədə təhsil almağın üstünlükləri:

• Təhsil haqqının və yaşayış xərclərinin dövlət tərəfindən ödənilməsi.

• Beynəlxalq təcrübə və biliklərin ölkəyə gətirilməsi.

• Karyera üçün əlavə imkanlar və perspektivlər.

Dövlət proqramı çərçivəsində müraciət edən tələbələrin seçim prosesi şəffaf və rəqabətlidir, həmçinin tələbələrin ölkəyə qayıtdıqdan sonra müəyyən müddət işləmə öhdəliyi ola bilər.

Qəbul Prosesi və Sənədləşmə

İsveçrədə təhsil almaq üçün istənilən istiqamət üzrə qəbul proseduru oxşardır. Əsas mərhələlər:

• Onlayn müraciət forması (universitetin rəsmi saytı vasitəsilə).

• Orta məktəb attestatı və ya bakalavr diplomu, transkript.

• Dil sertifikatı (TOEFL, IELTS, TestDaF və s.).

• SAT və ya DIM balı (tələb olunan halda).

• Motivasiya məktubu, CV, bəzən tövsiyə məktubu.

• Qəbul məktubu aldıqdan sonra viza üçün müraciət.

Sənədlər əsasən ingilis, alman və ya fransız dilinə tərcümə olunmalı və notarial qaydada təsdiqlənməlidir. Viza prosesi isə ayrı bir mərhələdir və qəbul məktubu əsasında aparılır.

Dil Tələbləri və Hazırlıq Proqramları

İsveçrədə tədris olunan proqramların əksəriyyəti ingilis, alman, fransız və ya italyan dilində olur. Hər bir proqram üzrə tələb olunan dil səviyyəsi universitet və ixtisasdan asılıdır. Adətən, aşağıdakı dil səviyyələri tələb olunur:

• İngilis dilində bakalavr proqramları üçün IELTS (minimum 6.0-6.5), TOEFL (minimum 80-90).

• Alman və ya fransız dilində proqramlar üçün müvafiq beynəlxalq sertifikatlar.

Əgər tələbənin dili yetərli deyilsə, bəzi universitetlər hazırlıq kursları və ya dil proqramları təklif edir.

Təhsil Haqqı, Yaşayış və Təqaüd İmkanları

İsveçrədə ali təhsil ödənişlidir, lakin Avropa ilə müqayisədə dövlət universitetlərində təhsil haqqı çox yüksək deyil. Orta hesabla bakalavr və magistr pilləsi üçün illik təhsil haqqı 1000-4000 CHF arasında dəyişir. Özəl universitetlərdə bu rəqəm 10 min və daha çox ola bilər.

Yaşayış xərcləri İsveçrədə yüksəkdir, tələbə şəhərlərində aylıq yaşayış, yemək və s. üçün 1300-2000 CHF arası xərc tələb oluna bilər. Dövlət proqramları, bəzi universitetlər və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müxtəlif təqaüdlər mövcuddur. Xüsusən yüksək bal toplayan və ya SAT nəticəsi ilə seçilən tələbələr üçün bu imkanlar daha genişdir.

İsveçrədə Tələbə Həyatı və Adaptasiya

İsveçrədə təhsil alan tələbələr beynəlxalq və rəngarəng mühitə düşürlər. Universitetlərdə tələbə klubları, elmi və idman tədbirləri, karyera planlaşdırılması üçün məsləhət xidmətləri mövcuddur. Əcnəbi tələbələr üçün xüsusi adaptasiya proqramları, dil kursları və mentorlardan ibarət dəstək sistemi yaradılır.

Tələbələr əksər hallarda universitet yataqxanalarında və ya tələbə evlərində qalır, bəzi hallarda şəxsi mənzil kirayə götürmək də mümkündür. İsveçrə təhlükəsizliyi, təmizliyi və yüksək həyat səviyyəsi ilə seçildiyindən, tələbələr burada özlərini rahat və təhlükəsiz hiss edirlər.

Təqaüd və Güzəştlər: Kimlər Üçün Hansı İmkanlar Var?

İsveçrədə bir çox universitet və beynəlxalq fondlar əcnəbi tələbələrə təqaüd imkanları təklif edir. Dövlət xətti ilə təhsil alanlar üçün təhsil və yaşayış xərcləri tam qarşılanır. SAT imtahanı və DIM balı ilə yüksək nəticə göstərənlər isə universitet daxili təqaüdlərə və ödəniş güzəştlərinə müraciət edə bilərlər.

Bəzi əsas təqaüd proqramları:

• Swiss Government Excellence Scholarships

• University of Geneva Excellence Master Fellowships

• ETH Zurich Excellence Scholarship & Opportunity Programme

• University of Lausanne Master’s Grants

Hər bir təqaüd proqramının tələbləri fərqlidir: akademik göstəricilər, dil biliyi, motivasiya məktubu və bəzən əlavə esse yazmaq tələb oluna bilər.

Qəbulda Diqqət Edilməli Əsas Məqamlar

• Universitet seçimini edərkən proqramın dili, təhsil haqqı və yaşayış xərclərini nəzərə almaq vacibdir.

• Hər bir universitetin qəbul şərtləri fərqli ola bilər, sənədləri göndərməzdən əvvəl tələbləri diqqətlə öyrənmək lazımdır.

• Dil biliyi səviyyəsi və beynəlxalq imtahan nəticələri qəbul üçün əsas meyarlardandır.

• Qəbul prosesi uzun çəkə bilər, ona görə də sənədləri erkən hazırlamaq və göndərmək məqsədəuyğundur.

• Dövlət xətti ilə təhsil almaq istəyənlər üçün nazirliyin rəsmi elanlarını izləmək vacibdir.